Liseberg is het grootste pretpark van Zweden en is gelegen in Göteborg. Het park opende op 8 mei 1923 als tijdelijk park tijdens het 300 jarig jubileum van de stad. Door het grote succes kon het park ook de jaren nadien blijven bestaan. In de eerste jaren was de houten achtbaan Bergbanan de grote blikvanger.
Geschiedenis 1923 tot 1929
Dinsdag 8 mei werd de Jubilee-tentoonstelling in Göteborg gehouden. De tentoonstelling werd georganiseerd om aandacht te besteden aan het 300-jarig jubileum van de stad. Het zou eigenlijk in 1921 plaatsvinden, maar vanwege economisch moeilijke tijden zou het twee jaar later worden georganiseerd. Het eerste jaar ging het park door het leven als Jubileumsutstillingens Nöjesfält, pas in 1924 zou het haar definitieve naam krijgen.
De hoofdattracties in het eerste openingsjaar waren Bergbanan, een houten achtbaan van net geen kilometer lang en Linenbanan, een kabelbaan. De achtbaan werd twee dagen na opening tijdelijk weer gesloten vanwege een ongeval. Twee treintjes botsten op elkaar waardoor enkele inzittenden overgebracht werden naar het ziekenhuis. Meteen werd de veiligheidsprocedure herbekeken, om dit in de toekomst te voorkomen. Als deel van een nieuwe procedure besloot men om maar één trein per keer over de baan te laten rijden en na twee dagen mocht de baan weer openen.
Andere attracties waren: Barnkarusellen, een klassieke carrousel, Flygkarusellen, een zweefmolen die tot 1932 in het park bleef, Galoppen, hierbij nam je plaats op een hobbelpaard en Hästkarusellen, een klassieke paardenmolen.
Naast de zweefmolen vond men ook het Draaiende huis Häxgungan terug. Het rijtje draaimolens werd aangevuld door Krinolinkarusellen, een klassieke rupsmolen. Ook kon men doorheen het Funhouse Lustiga Huset wandelen, waar men meerdere uitdagingen aanging, om uiteindelijk via een glijbaan weer buiten te komen.
In 1927 kwamen twee grote nieuwigheden naar het park, de eerste was Radiobilarna, een botsauto attractie. Deze werd doorheen de jaren meermaals gemoderniseerd met nieuwe autootjes en volledig nieuwe technieken.
De tweede was de – op dat ogenblik – duurste attractie ter wereld: Autokarusellen. In deze grote draaimolen kroop men achter het stuur van een replicawagen gebouwd door Fiat. Twee jaar later zou deze het park al verlaten, ze werd verkocht aan een ander Zweeds park Grona Lund.
Doorheen de jaren kwamen er ook meerdere podia in het park, zodat er concerten gegeven konden worden.
In 1929 kreeg het park een Europese première met Virvelvinden, een zogenaamde Waltzer attractie. Deze werd bijzonder populair en zou tot 1949 in het park verblijven.
Geschiedenis 1930 tot 1939
In 1930 werd het park aanzienlijk uitgebreid, om de blijvende groei aan bezoekers op te vangen, ook de ingang werd volledig vernieuwd en groter gemaakt.
In de jaren 1930 kwamen ook enkele nieuwe attracties in het park. Een van de eerste was Spöktåget, een spookhuis dat opende in 1932 en in het park bleef tot 1936. Nadien zou dit nog enkele malen terugkeren, in 1949 kwam het opnieuw een jaar naar het park en ook van 1956 tot en met 1957. Verder werd ook een minigolf parcours aangelegd.
1934: In 1934 opende de stoombootattractie S/S Hydron, wie hierin plaatsnam kreeg de ervaring van een bootvaart.
1936: In 1936 overschreed het park de kaap van 1 miljoen bezoekers. Dit jaar werd ook het zwembad Lisebergsbadet geopend. Dit zwembad zou in 1956 gesloten worden en een jaar lang werd het nog gebruikt als boksring. Later werd het gebruikt als tijdelijk magazijn, tot het in 1963 gesloopt werd, om plaats te maken voor de uitbreiding ter ere van de 40ste verjaardag van het park.
1938: In 1938 opende het park een nieuwe snelle rupsmolen met Raketbanan. Het treintje heeft hierbij de vorm van een raket. Deze zou tot 1941 in het park blijven staan.
Geschiedenis 1940 tot 1949
Europa was in deze jaren in oorlog, maar men besloot het park toch geopend te houden. Sterker nog; in 1940 opende het park, als onderdeel van het nieuwe entreegebied, een reuzenrad. Verder werd de danszaal Rotundan geopend.
1942: In 1942 werd een nieuwe circusshow geïntroduceerd waarin de circusolifant Nelly haar debuut maakt. Verder opende dit jaar de draaimolen Mont Blanc. Deze zou tot 1945 in het park blijven.
1943: Van 1943 tot 1945 konden de kinderen een ponyritje maken bij Lilla Åby.
1944: De grootste nieuwigheid van 1944 werd het Planetarium. Met deze sterrenkijker kon je het heelal afspeuren. Het planetarium sloot al in 1947. In 1948 werd het gebouw omgetoverd tot theater.
1945: In 1945 eindigde de oorlog, waarmee het park opnieuw makkelijker aan bouwvergunningen kan komen en dat was te merken, want in 1946 openden enkele nieuwigheden. De eerste werd Snurriga Huset, een gek huis waar alles ondersteboven stond. Ook Demonen opende, een soort botsauto attractie, waarbij men in een rond parcours achter elkaar moest jagen. Een andere nieuwigheid was de parktrein Parkexpressen.
1947: In 1947 opende de attractie Swing-O-Plane, een attractie waarbij je plaatsneemt in een vliegtuigje, dat aan een grote arm bevestigd is die rond draait.
Verder werd Liseberg eigenaar van hotel Liseberg Heden, zo kunnen bezoekers na hun dagje in het park overnachten in een hotel van het park.
1948: In 1948 konden de bezoekers plaatsnemen in een nieuwe, grote zweefmolen met zeppelins, deze had de naam Skymastern en bleef tot 1950 in het park. Verder opende ook de rupsmolen Kålmasken.
Geschiedenis 1950 tot 1959
Tijdens de jaren 1950 maakte ook de televisie haar intreden in de wereld. Ook Zweden kreeg een nationale zender en Liseberg was er als de kippen bij om haar concertzaal en danszaal dienst te laten doen als decor voor meerdere programma’s.
1950: In 1950 werd Liseberg ook het park vol reuzenraden genoemd. Naast het eerste reuzenrad uit 1940 kwam er nog een tweede groot reuzenrad naar het park, alsook een kleintje. Het grootste exemplaar verliet een jaar later het park, het kleintje bleef staan tot 1956. Verder opende dit jaar een draaimolen met Båtkarusellen.
1951: In 1951 openden drie nieuwe attracties, als grootste Racerbanan waarbij men met karts over een houten parcours scheurde. Deze werd in 1972 verwijderd uit het park. Ook opende de molen Loopingkarusellen, waarbij men overkop kon gaan. Deze zou maar jaartje in het park blijven. Als laatste opende ook Flygkarusellen, een vliegtuig molen die in 1957 alweer verdween.
1952: In 1952 openden de draaimolens Helikoptern (tot 1955)en Bilkarusellen (tot 1957).
1953 – 1955: In de jaren 1953 tot 1955 openden nog enkele draaimolens als Högsjöfart, Storsjöodjuret, Bläckfisken en Zookarusellen. Deze verbleven telkens een jaar of iets langer in het park, maar pas daarna kwamen er nieuwe grote trekpleisters. In 1955 openden namelijk de allereerste waterattracties in het park met Båtbanan en Vattenbanan. Båtbanan bevond zich net onder Liseberg’s Bergbanan en was een soort darkride. Maar het was vooral Vattenbanan die een grote populariteit had. Deze waterchute was een voorloper van de bekende boomstammetjes.
1956: Het jaar 1956 betekende het einde van het zwembad. Door de hoge kosten en verminderde interesse vanwege de opening van een nieuw zwembad vlakbij werd besloten om tot sluiting over te gaan. Maar gelukkig opende er ook de nodige nieuwigheden zoals de oldtimerbaan Barnrallyt, de draaimolens Kul på Hjul en het autoritje Magic City.
1957: Het jaar 1957 is eentje met een donkere zijde, er gebeurt een dodelijk ongeval op de achtbaan (welke achtbaan?). Twee broers vallen uit het treintje, waarna één overlijdt aan hoofdletsel, de andere broer raakt verlamd aan de linkerkant van zijn lichaam en gedeeltelijk blind.
Ook openden dit jaar enkele nieuwigheden zoals: De darkride Häxkitteln en de thrillride Round Up.
1958: Dit jaar opende het spookhuis Spökslottet.
Geschiedenis 1960 tot 1969
De investeringen in de jaren 1960 komen langzaam op gang, maar het zou duren tot 1966 voordat er een grote nieuwigheid kwam. Maar dat werd dan wel meteen een gloednieuwe achtbaan.
1960 tot 1965: In de jaren tussen 1960 en 1966 openden enkele kleinere nieuwigheden als de draaimolens Djungelexpressen, Meteor, Flygande elefanter en Jubileumskarusellen. Ook opende de darkride Glada Tyrolen.
1966: Super 8 werd een achtbaan van het type Wildcat, gebouwd door de beroemde bouwer Schwarzkopf. Deze achtbaan was de tweede achtbaan van het park en het eerste stalen exemplaar.
1968 – 1969: Schwarzkopf mocht ook de komende jaren enkele nieuwe attracties leveren aan het park. Te beginnen met Peter Pan, een darkride gethematiseerd naar sprookjes. Ook opende er een zogenaamde Monster attractie, die wij ook wel de octopus noemen, met Bläckfisken. Als laatste toevoeging van deze Duitse bouwer kwam er een nieuw exemplaar van de Virvelvinden.
Geschiedenis 1970 tot 1979
In de jaren 1970 vierde het park haar 50ste verjaardag, dit doen ze met het openen van een log flume. Maar tijdens deze periode liep er ook wat mis in het park, een hevige brand legde de concerthallen in as, waardoor er geïnvesteerd moet worden in nieuwe.
1971: De attractie Swing-Around werd geopend, een attractie met uitzwaaiende armen. Deze zou tot 1984 in het park blijven.
1973: De 50ste verjaardag werd gevierd met enkele nieuwe attracties. De eerste was Turbo-Star, een Troika attractie die tot 190 in het park blijft. De tweede werd Barnbåtarna, bootjes die men zelf kon besturen, deze bleven tot 2012 bestaan.
Maar de grootste nieuwigheid was de boomstamattractie FlumeRide. Deze werd geleverd door Arrow Dynamics en staat nog steeds in het park. Deze heeft een lengte van 910 meter en heeft twee drops, eentje van 9 meter en eentje van 14 meter.
1975: Dit jaar opende de attractie Astronauten, maar sloot op het einde van het seizoen alweer.
1976: De Huss attractie Enterprise werd geopend, deze zou in het park blijven tot 1982.
1977: Er komt een nieuwe Zierer achtbaan naar het park. Deze kreeg de naam Lilla Bergbanan. In 1986 veranderde de naam naar Cirkusexpressen. Deze achtbaan verliet het park in 2008 en verhuisde naar Mondo Verde in Nederland, waar ze door het leven gaat als Wilde Tijger Achtbaan.
1978: Dit jaar opende de simulator attractie Spaceship Alpha, deze zou amper twee seizoenen in het park verblijven. Ook openden de mini-boatsauto’s Minibilarna, welke in 1982 het park verlieten.
1979: Drie nieuwe attracties voor het park, als eerste opende Ponnykarusellen, een klassieke carrousel, die tot 2015 in het park stond. Verder opende de bioscoop Cinema 180°, welke bleef tot 1987. Als laatste opende de oldtimer attractie Farfars Bil, die nog steeds operationeel is.
Geschiedenis 1980 tot 1989
De jaren 1980 werden getypeerd door de komst van de eerste loopingachtbaan in het park met Lisebergs Loopen. Verder kwam de attractie Rainbow in het park. Maar de grootste verandering is het verwijderen van de achtbaan Bergbanan in 1987, welke vervangen werd door Lisebergbanan, die nog steeds enorm populair is.
1980: Twee nieuwe attracties voor het park. Als eerste opende het schommelschip Ormen Långe, dit werd gebouwd door Zierer en bleef tot 1989 in het park. Maar de belangrijkste attractie werd ongetwijfeld de looping achtbaan Lisebergs Loopen. Deze achtbaan werd geleverd door Schwarzkopf en was van het populaire type Looping Star. Deze achtbaan bleef 15 jaar lang in het park staan om nadien een nieuw leven te beginnen in Brazilië
1983: Het park kreeg een nieuwe kinderbotsauto attractie met Knatterally, welke tot 2012 zou blijven staan. Maar de grote nieuwkomer was de Huss Rainbow attractie, een groot vliegend tapijt.
Rainbow zou een tragisch einde lijden in 2012, er gebeurde namelijk een ernstig ongeluk met de attractie waarbij de gondel tegen de grond sloeg.
1985: Enkele nieuwigheden voor het park. Het gekke huis Villa Opp-Å-Ner, waar alles ondersteboven stond en de gangen schuin liepen. Dit werd verwijderd in 1996. Ook opende de Huss Condor attractie Hökfärden, deze verhuisde in 1990 naar een park in Japan. Ook de koffiekopjes attractie van Mack Rides Kaffekoppen werd dit jaar geopend, welke men nog steeds terug kan vinden in het park. Dit jaar werd ook de Peter Pan darkride vervangen door de darkride Sagoslottet welke in 2017 sloot.
1986: Dit jaar opende de zeldzame Huss attractie Disco Round. Deze zou in het park blijven tot 1988.
1987: De Huss attractie Breakdance werd geopend, een attractie die zou blijven staan tot 1993 en daarna verkocht werd aan een Engelse kermisexploitant.
Maar 1987 was vooral het jaar van Lisebergbanan, een achtbaan die gebouwd werd door een samenwerking tussen Schwarzkopf en Zierer. Deze achtbaan is nog steeds een van de meest populaire attracties in het park.
1988: Fisketuren, een koggenmolen van Mack Rides opent, deze is nog steeds in het park terug te vinden.
1989: Opnieuw vier nieuwe attracties voor het park. De eerste was Tornado, een thrillride van de Italiaanse constructeur SDC. Deze verliet het park in 2008. De tweede nieuwigheid is opnieuw een stevige thrill, Intamin Amusement Rides mocht een looping schommelschip leveren met Aerovarvet. Dit schip verliet het park in 2001. Verder opende de zweefmolen Slänggungan, een Zierer versie, die nog steeds in het park staat en de semi achtbaan Snabbtåget, welke in 1992 verwijderd werd.
Geschiedenis 1990 tot 1999
In de jaren 1990 opende het tot dan toe duurste gebied van het park: Spaceport Liseberg. Hier kwamen meerdere grote attracties te staan, zoals een hoge uitkijktoren. Het park kreeg ook een enorme uitbreiding van maar liefst 35.000 vierkante meter.
1990: Dit jaar begon met enkele nieuwigheden, zoals de kinderkoffiekopjesmolen Trummeliten, welke verdween in 2012 en de kindermolen Flygkarusellen. Maar de attractie die boven alles uittorent, is de uitkijktoren Lisebergstornet. Deze toren had een hoogte van 116 meter en zou sluiten in 2010, om omgebouwd te worden tot vrijevaltoren.
1993: De 70ste verjaardag werd gevierd met twee nieuwe thrillrides: Topspin en JukeBox. Topspin werd geleverd door Huss en bleef tot 2006 in het park, Jukebox, een polyp van Schwarzkopf verdween in 2011.
1994: In dit jaar werd het rijtje thrillrides aangevuld met de Huss attractie Take Off, welke verdween in 1995.
1996: Grote investeringen in het park. Een van de nieuwe attracties was de S&S- Sansei Technologies Shot drop toren Uppskjutet, welke tot 2015 in het park bleef. Verder opende ook de draaimolen Krinolinen, welke in 2005 het park verliet.
Ook de hangende boomerang achtbaan Hang Over kwam naar het park, al kampte deze in haar eerste jaar met heel wat problemen. Deze achtbaan is de hangende Vekoma variant op de normale boomerang achtbaan. Hang Over bleef tot 2002 in het park, waarna ze verhuisde naar het Griekse park Allou Fun Park, echter werd ze hier nooit opgebouwd. In 2005 werd de baan nieuwe leven ingeblazen in het Deense park Sommerland Syd, waar ze bleef tot 2011, niet veel later sloot dit park de deuren. De laatste thuishaven van de baan is het Franse pretpark Bagatelle, waar ze nog steeds haar rondjes draait als Triops.
1997: De 560 meter lange Intamin Rapid River Kållerado wordt geopend, een attractie die nog steeds zeer populair is op warme dagen. Verder opende de draaimolen Drakbåtarna.
Geschiedenis 2000 tot 2009
In het nieuwe Millenniumjaar opende het park voor het eerst tijdens de kerstperiode, een groot succes want in dit jaar kwamen 418.000 gasten kwamen over de vloer. Het beoogde eenmalige evenement werd zo’n succes dat het sindsdien elke Kerst terugkeert. Op attractiegebied konden de bezoekers opnieuw heel wat nieuwigheden verwachten, zoals de houten achtbaan Balder en de gelanceerde achtbaan Kanonen.
2000: Het park opent een tweede vrijeval attractie van S&S-Sansei Technologies met Höjdskräcken. Deze verdween in 2015. Verder opende van dezelfde bouwer een kindervariant op de vrijeval attractie met Små grodorna, welke verdween in 2012.
2001: De dynamische cinema Maxxima werd geopend, deze moest in 2012 wijken voor de nieuwe achtbaan Helix. Verder opende het Mack Rides bootvaartje Kaninresan, dat nog steeds in het park aanwezig is.
2002: Het Intamin schommelschip Kulingen opende en zou blijven tot 2008. Verder opende de Zamperla frisbee attractie SpinRock. Deze bleef tot 2016 in het park om daarna te verhuizen naar Farup Sommerland, waar ze haar rondjes draait als Hvirvelvinden.
2003: De houten achtbaan Balder wordt de nieuwe aantrekkingskracht van het park. Deze houten achtbaan werd gebouwd door Intamin Amusement Rides en wordt beschouwd als een van de betere houten achtbanen van Europa. Balder heeft een hoogte van 36 meter en een lengte van 1070 meter, goed voor een snelheid van 90 km/h.
2005: Opnieuw tijd voor een grote achtbaan met Kanonen. Dit was een gelanceerde achtbaan, gebouwd door Intamin Amusement Rides, welke sloot in 2016, om ruimte te maken voor een nieuwe Dive Coaster van B&M, Valkyria.
2006: Dit jaar een nieuwe attractie voor de kids met Lilla Lots. Dit is een Rock & Tug attractie van Zamperla.
2007: Een nieuwe stevige thrillride voor het park met Uppswinget. Deze gigantische schommelattractie wordt door luchtdruk aangedreven en werd gebouwd door S&S-Sansei Technologies.
2008: Opnieuw tijd voor een iets rustige toevoeging met Cykelturen, een Magic Bikes attractie van Zamperla. Deze sloot in 2012.
2009: Hanghai wordt geopend, een Disk’o van Zamperla. Maar een grotere nieuwigheid is de junior Vekoma achtbaan Rabalder. Deze achtbaan is 9 meter hoog en 222 meter lang. Ze verving de achtbaan Cirkusexpressen die een jaar eerder sloot.
Geschiedenis 2010 tot heden
In de jaren 2010 komen heel wat grote nieuwe attracties naar het park zoals de achtbaan Helix, de thrillride Loke en de in 2018 geopende achtbaan Valkyria.
2010: De jaren 2010 begonnen rustig met een attractie van de Fabbri Goup, Flygande elefanter.
2011: De uitkijktoren Lisebergstornet werd omgebouwd tot Atmosfear, een Gyrodrop toren van Intamin Amusement Rides.
2012: Skepp o’ skoj, een boottochtje opent als een van de nieuwigheden. Ook wordt de oude JukeBox van Schwarzkopf vervangen door een exemplaar van Huss. Verder komt er een nieuw reuzenrad naar het park met Lisebergshjulet. Voordat dit naar het park kwam stond het als Gothenburg Wheel aan de Opera van Gotheborg.
Aan het einde van 2012 werden heel wat kinderattracties gesloten om plaats te maken voor een nieuw gebied dat opende in 2013.
2013: Kaninlandet wordt geopend, een gebied voornamelijk met kinderattracties. Vrij vertaald zou dit konijnenland betekenen. In dit gebied opende dan ook heel wat nieuwe attracties.
Stampbanan: Een achtbaan van Preston & Barbieri.
Bushållplatse: Een speelplaats voor kinderen.
Cyklonen: een Magic Bikes attractie van Zamperla.
Flygis: een vliegtuig attractie van Zamperla.
Hissningen: een kleine vrijeval attractie van Zierer. Deze bestaat uit twee torentjes.
Hoppalång: een draaimolen van Zamperla.
Högspänningen: een molen van Mettalbau Emmeln.
Tuta & Kör: kinderbotsauto’s van Preston & Barbieri
Kaninlandsbanan: een monorail attractie van ETF Rides.
2014: Een groot jaar voor het park met de opening van de launch coaster Helix, een creatie van Mack Rides. Deze achtbaan is 1.381 meter lang, 41 meter hoog en behaalt een snelheid van 100 km/h. In de baan zitten maar liefst zeven inversies.
2015: De thrillride Mechanica wordt geopend, een Star Shape attractie gebouwd door Zierer.
2016: Drie nieuwe attracties openen, als eerste de carousel Blomsterkarusellen. Ook opent het speelhuis Barnens Paradis. Maar de grootste nieuwe attractie is AeroSpin, een Skyroller van Gerstlauer.
2017: Dit jaar opent de gigantische frisbee attractie Loke. Een zogenaamde Gyro Swing van Intamin Amusement Rides.
2018: Het park opent dit jaar de grootse B&M Dive Coaster van Europa met Valkyria. Deze achtbaan is 47 meter hoog en 700 meter lang, goed voor een snelheid van 105 km/h.
2019: Liseberg geeft haar oude achtbaan Lisebergbanen een renovatie, waarbij er een nieuw treintje geplaatst werd en het thema van het station aangepakt werd.
2020: De coronacrisis slaat hard toe voor Liseberg, het park kan door de maatregelen van de overheid in 2020 niet openen. Daarmee valt ook de opening van een nieuwe darkride in het water. Wel begint het park aan de bouw van een waterpark en hotel. Het pretpark maakt dit jaar 50 miljoen euro verlies door de verplichte sluiting.
2021: Na uitstel in 2020 opent dit jaar de darkride Underland. Deze attractie neemt je mee naar het ondergrondse leven van de konijnen. Voor de bouw werd beroep gedaan op het Italiaanse bedrijf Gosetto.
2022:
Net op tijd voor het Halloweenevenement kan het park haar houten achtbaan Balder heropenen.
Verder wordt gewerkt aan het nieuwe themagebied Lunapark. Hier openen de eerste twee attracties met Turbo, een interactieve Sidecar XL attractie van de Italiaanse fabrikant Technical Park en Tempus, een NebulaZ-attractie van de Italiaanse fabrikant Zamperla.
2023:
Een nieuw hotel zal openen en de achtbaan Luna.
Bronnen: Lisebergpedia, Wikipedia, Liseberg, Parkworld, RCDB
Foto’s: Liseberg
