Houten achtbanen kan je niet vergelijken met stalen achtbanen. Het uitzicht is anders, het gevoel is anders en het geluid is helemaal verschillend, soms kan je het verschil zelfs ruiken. Daarom maken we deze week een overzicht van de 10 oudste houten achtbanen in Europa.
#10: Tyrolean Tubtwist – Joyland Childrens Fun Park (1950)
Tyrolean Tubtwist, in het Britse pretpark Joyland Childrens Fun Park, werd gebouwd in 1950 door Horace Cole. Het is een zeer bijzondere achtbaan, want het is de enige quasi-Virginia Reel achtbaan die nog overblijft in heel de wereld. Daarnaast is het ook de enige nog operationele aangedreven houten achtbaan in de wereld en de enige houten achtbaan met draaiende karretjes, die nog bestaat in heel de wereld. Daarnaast worden de karretjes door middel van zijwanden (Side Friction) op de track gehouden, in plaats van wielen aan de beide zijkanten van de track. Deze techniek werd vroeger veel gebruikt, maar vandaag de dag bestaan er nog maar 9 operationele exemplaren, waarvan er 5 in deze top 10 staan en in totaal 6 in Europa terug te vinden zijn.
#9: Hochschaubahn – Wiener Prater (1950)
Hochschaubahn werd gebouwd in 1950 in het Oostenrijkse pretpark Wiener Prater. De achtbaan behaalt een snelheid van 55 km/u en is 15 meter hoog. Hochschaubahn is 450 meter lang en een ritje duurt ruim 3 minuten en half. De achtbaan is gebouwd rond een replica van de Grossglockner berg, dit is de hoogste berg van Oostenrijk. Tijdens de rit rijdt de trein door wel 7 tunnels. De achtbaan maakt gebruik van het Side Friction systeem en is voorzien van een brakeman die instaat voor het afremmen.
#8: Grand National – Blackpool Pleasure Beach (1935)
Grand National werd gebouwd in 1935 in het Engelse pretpark Blackpool Pleasure Beach. De achtbaan is een racende rollercoaster met een Möbius lay-out dat wil zeggen dat als je instapt aan het linkse station, je zult uitstappen aan het rechtse station en omgekeerd. De Grand National werd gebouwd door Charles Paige. De achtbaan behaalt een snelheid van 64,4 km/u en is 18,9 meter hoog. De Grand National is 1006,4 meter lang en een ritje duurt 2 minuten en 20 seconden. Op de 20ste mei van 2004 vernielde een brand het station van de achtbaan en nog 2 nabijgelegen attracties. Na 5 maanden van herstellingswerken kon de achtbaan opnieuw openen voor het publiek.
#7: Blue Flyer – Blackpool Pleasure Beach (1934)
Blue Flyer werd in 1934 gebouwd in het Engelse pretpark Blackpool Pleasure Beach. De achtbaan werd waarschijnlijk gebouwd door Charlie Paige die mogelijk geassisteerd werd door Harry Traver’s. Tot 2010 had de rollercoaster de naam Zipper Dipper. Blue Flyer heeft een lengte van 335 meter en een rit op de achtbaan duurt 1 minuut. In het station dient de trein door middel van twee grote staven afgeremd te worden door de operator. Dat kan u goed zien in onderstaande video.
#6: Nickelodeon Streak – Blackpool Pleasure Beach (1933)
Nickelodeon Streak werd in 1933 gebouwd in het Engelse pretpark Blackpool Pleasure Beach. De achtbaan werd gebouwd door Charlie Paige en had tot 2010 de naam Roller Coaster. Nickelodeon Streak heeft een snelheid van 56,3 km/u en is 18,6 meter hoog. De achtbaan heeft een track van 698,9 meter en een ritje duurt 1 minuut en 44 seconden. Voor de bouw van Nickelodeon Streak werd de lifthill en andere onderdelen van de Velvet Coaster gebruikt. De Velvet Coaster opende in 1909 en sloot definitief in 1932. Valk bij het park is er een restaurant die vernoemd is naar de Velvet Coaster.
#5: Roller Coaster – Great Yarmouth Pleasure Beach (1932)
Roller Coaster werd in 1932 gebouwd in het Engelse pretpark Great Yarmouth Pleasure Beach. Roller Coaster werd gebouwd en ontworpen door Erich Heidrich en werd voor het eerst getoond in 1929 op de Cononial Exhibition (tentoonstelling). De achtbaan behaalt een snelheid van 72,4 km/u en is 21,3 meter hoog. Het parcours is 982,4 meter lang en een ritje duurt 3 minuten en 30 seconden. De achtbaan maakt gebruik van het Side Friction systeem en is voorzien van een brakeman die instaat voor het afremmen.
#4: Rutschebanen – Bakken (1932)
Rutschebanen werd in 1932 gebouwd in het Deense pretpark Bakken en opende op 16 mei van dat jaar. De achtbaan werd gebouwd door het Deense Valdemar Lebech en in 2010 kreeg de achtbaan nieuwe treinen die geen brakeman meer nodig hebben. (Een brakeman is een persoon die op de achtbaan zit en als taak heeft de achtbaan af te remmen waar nodig). Rutschebanen heeft een snelheid van 75 km/u en is 22 meter hoog. De achtbaan is 987 meter lang en een ritje duurt 2 minuten en 30 seconden. De lifthill trekt de trein naar boven met een snelheid van 5,5 m/s (ongeveer 20 km/u) wat enorm snel is. De achtbaan maakt gebruik van het Side Friction systeem. Bakken is opgericht in 1583 en is het oudste pretpark ter wereld.
#3: Big Dipper – Blackpool Pleasure Beach (1923)
Big Dipper werd in 1923 gebouwd door William Strickler en ontworpen door John Miller. De achtbaan is gebouwd in het Engelse pretpark Blackpool Pleasure Beach die de thuishaven is van heel wat andere oude achtbanen. Met Big Dipper heeft Blackpool Pleasure Beach 4 achtbanen in de top 10 van oudste nog werkende houten achtbanen van Europa. De achtbaan is 18,3 meter hoog en een ritje duurt 2,5 minuten. In 1936 werd de achtbaan door Charlie Paige en Joe Emberton uitgebreid, Big Dipper heeft nu een lengte van 1005,8 meter.
#2: Scenic Railway – Dreamland (1920)
Scenic Railway werd in 1920 ontworpen door John Henry Iles in het Engelse pretpark Dreamland. De achtbaan heeft een hoogte van 12,2 meter en een snelheid van 56,3 km/u. In 2006 sloot Dreamland de deuren en toen de houten achtbaan in 2008 bijna volledig verwoest werd door een brand, was de hoop op de heropening voor de oudste nog werkende achtbaan van Engeland helemaal verdwenen. Zes jaar later in 2014 kwam dan het goede nieuws dat het pretpark terug zou opengaan in 2015. Net voor de heropbouw van de achtbaan werden de laatste overblijfselen verwoest door een grote storm. Toch wist men de achtbaan opnieuw op te bouwen en ondertussen draait die weer zijn rondjes. Scenic Railway is een van de 7 nog werkende achtbanen met een brakeman.
#1: Rutschebanen – Tivoli Gardens (1914)
Rutschebanen in het Deense stadspretpark Tivoli Gardens is gebouwd in 1914 door de Deense fabrikant Valdemar Lebech en de Amerikaanse fabrikant L.A. Thompson Scenic Railway Company. De achtbaan heeft een snelheid van ongeveer 50 km/u en is 12 meter hoog. De 720 meter lange track van Rutschebanen is gebouwd in en rond een kunstmatige berg, hierdoor zijn er verschillende stukjes die in het donker worden afgelegd. De achtbaan maakt gebruik van het Side Friction systeem en heeft een brakeman waardoor een waanzinnige capaciteit behaalt kan worden van 3200 personen per uur. Rutschebanen is de 3de oudste nog werkende achtbaan van de wereld.
De toekomst:
Blackpool Pleasure Beach is de thuishaven voor heel wat oude achtbanen, maar liefst 4 achtbanen van deze top 10 bevinden zich in het park. Opvallend is ook dat 7 van de 10 achtbanen in Engeland staan.
Zolang er geen achtbanen worden afgebroken, zal deze lijst er hetzelfde blijven uitzien. De meeste van deze achtbanen zijn ondertussen beschermde monumenten geworden en mogen niet zomaar worden afgebroken. Toch is er wel nog een mogelijkheid dat er een bestaande achtbaan in deze top 10 komt…
Hullámvasút, in het Hongaarse pretpark Holnemvolt Park, werd in 1926 gebouwd. In 2014 werden alle attracties van Holnemvolt gesloten en werd enkel de zoo en de historische achtbaan behouden. Helaas staat de achtbaan sinds eind 2015 stil en ondanks dat het park belooft heeft de achtbaan te gaan heropenen, is dat toch nog niet helemaal zeker of dat nog zal gebeuren en al helemaal niet zeker wanneer. De achtbaan werd gebouwd door Irvine Dragon en is 17 meter hoog. Hullámvasút is 980 meter lang en een ritje duurt 4 minuten en 30 seconden. Ook deze achtbaan heeft een brakeman.
Deze lijst is opgesteld in 2023 aan de hand van de roller coaster data base (rcdb.com) die gegevens bijhoudt van meer dan 11.000 achtbanen wereldwijd.
