De stichting van het Belgische dierenpark Pairi Daiza en de Franse start-up Vaxinano werken samen aan een veelbelovend onderzoeksproject met als doel een vaccin tegen olifantenherpes op de markt te brengen. Dit is een besmettelijke, verwoestende ziekte voor jonge Aziatische olifanten, die in 80% van de gevallen fataal is. Pairi Daiza huisvest 21 Aziatische olifanten, de grootste groep van Europa.
Het herpesvirus kan op 48u doden
Er is een grote variatie van herpesvirussen. Olifantenherpes veroorzaakt geen eenvoudige koortslip zoals orale herpes bij mensen. Het is een van de voornaamste oorzaken van kindersterfte bij Aziatische olifanten, zowel in het wild als in dierentuinen. Het virus is waarschijnlijk latent aanwezig in de meeste olifanten, maar het zijn vooral de jongen die er gevoelig voor zijn. Het treft vooral olifanten tussen 1 en 8 jaar oud. Het veroorzaakt accute interne bloedingen en inwendige ophopingen van vocht (oedeem). In meer dan 80% van de gevallen sterven jonge Aziatische olifanten binnen enkele uren of dagen.
Op drie fronten strijden tegen olifantenherpes
Momenteel bestaat er geen vaccin om olifanten te beschermen, of geen behandeling die herstel garandeerd nadat de ziekte is vastgesteld. Alleen een ondersteunende behandeling kan, als er wat geluk bij komt kijken, een leven redden als we er snel bij zijn.
Zo werd in februari 2019 Sanuk, een tweejarige Aziatische olifant die in ARTIS Amsterdam Royal Zoo (Nederland) leeft, gered van olifantenherpes. En twee jaar later, in juni 2021, de jonge Amithi in Pairi Daiza.
Zodra de eerste symptomen zich voordeden, kregen de olifanten plasmatransfusies, van de andere olifanten in Pairi Daiza. Omdat daar de grootste kudde olifanten van Europa leeft (21 Aziatische en 2 Afrikaanse olifanten) en omdat zij gewoon zijn aan rechtstreeks contact met hun verzorgers, is Pairi Daiza de facto een plasmabank. Dankzij deze nauwe band tussen de dieren en hun verzorgers kan snel en veilig een grote hoeveelheid bloed worden afgenomen wanneer een olifantenkalf in gevaar is. Het bloed van de 21 Aziatische olifanten in Pairi Daiza is dus van goudwaarde voor noodinterventies in andere parken in Europa.
Tegelijkertijd heeft de Pairi Daiza Foundation plasma bijgedragen om in een laboratorium in België een snelle diagnose van olifantenherpes te kunnen doen. Dat gebeurde in samenwerking met het veterinair laboratorium Zoolyx in Aalst.
De volgende stap is de ontwikkeling van een vaccin.
De Pairi Daiza Stichting werkt samen met Vaxinano
Om deze soort te beschermen, die Internationale Unie voor Conservatie van de Natuur (IUCN) classificeert als “bedreigd”, zou een vaccin een waardevol instrument zijn. De ontwikkeling van deze kostbare eerste verdediging vergt echter langdurig onderzoek, vooral omdat het olifantenherpesvirus bijzonder moeilijk in een laboratorium te bestuderen is.
De Stichting Pairi Daiza is trots om aan dit onderzoek bij te dragen door een vernieuwend project te steunen dat wordt geleid door Vaxinano, een Frans biotechbedrijf gespecialiseerd is in de ontwikkeling van vaccins. Eerder al werkten zij samen met Pairi Daiza om bedreigde diersoorten te beschermen door mensapen te vaccineren tegen toxoplasmose.
De bijdrage van 75.000 euro van de Pairi Daiza Foundation zal de ontwikkeling van delen van het potentiële vaccin financieren. Ook zal het helpen om te analyseren hoe het immuunsysteem van olifanten op een vaccin reageert. Dit proces zal plaatsvinden in de laboratoria van Vaxinano, maar ook in Pairi Daiza. Er zullen regelmatig bloedstalen genomen worden bij de olifanten van het park.
Er is nog een lange weg te gaan, maar er is grote hoop voor de Aziatische olifanten, die permanent in gevaar zijn door dit dodelijke virus.
