Pairi Daiza heeft een jong olifantenkalfje voorlopig een snelle dood bespaard. De kleine Sanuk (2 jaar) uit ARTIS Amsterdam Royal Zoo (Nederland) leed aan het fatale olifantenherpesvirus maar is nu aan de beterhand. Dat is erg uitzonderlijk, al blijft het risico op herval bestaan.
In de vroege ochtend van 8 november 2018 ontdekten de olifantenverzorgers en de dierenarts van ARTIS enkele herpessymptomen op bij de kleine Sanuk, een Aziatisch olifantenkalfje van amper twee jaar oud. De tong van Sanuk was abnormaal rood gekleurd en vertoonde bloedingen. Een snelle behandeling drong zich op.
Herpesvirus doodt olifanten binnen de 48 uur
Het herpesvirus is levensgevaarlijk voor deze dieren en is dan ook een van de belangrijkste doodsoorzaken binnen de olifantenpopulatie. Het virus komt zowel voor in dierentuinen als in de natuur. Het is in een niet-waarneembare vorm aanwezig bij alle olifanten. Het virus komt vooral tot uiting bij jonge dieren. Zo wordt geschat dat het herpesvirus bij Aziatische olifanten tussen 8 maanden en 8 jaar oud verantwoordelijk is voor 60% van de sterfgevallen. Door toedoen van oedemen en interne bloeduitstortingen is het verloop van de ziekte bijzonder gruwelijk. In 80% van de gevallen sterft het getroffen dier binnen enkele uren of dagen. Zelfs na genezing bestaat de kans op herval. Op dit moment bestaat er tegen deze ziekte geen vaccin, maar Pairi Daiza en de Pairi Daiza Foundation nemen deel aan het onderzoek naar de ontwikkeling ervan.
Luttele minuten nadat op 8 november 2018 de ziekte bij de kleine Sanuk werd vastgesteld, kreeg Pairi Daiza een dringende vraag van het veterinaire team van ARTIS. Daarbij werd gevraagd om bloedplasma van gezonde, volwassen olifanten. Door deze te injecteren bij Sanuk kon het immuunsysteem van het kalfje versterkt worden, wat haar zou helpen vechten tegen het virus. Tim Bouts, Zoölogisch Directeur en hoofddierenarts van Pairi Daiza, ging samen met de olifantenverzorgers over tot een bloedafname bij Sayang, Mala en Aye Chan May, drie van de achttien Aziatische olifanten van Pairi Daiza.
Het spreekt voor zich dat een bloedafname bij een olifant een pak delicater verloopt dan bij een mens. De ploegen van Pairi Daiza konden snel te werk gaan, dankzij de intieme band tussen onze olifanten en hun verzorgers. Pairi Daiza is immers een van de weinige dierentuinen waar er door de Thaïse en Europese olifantenverzorgers een “free contact”-beleid gevoerd wordt. Over het algemeen komt in dierentuinen vaker “protected contact” voor, waarbij olifanten en hun verzorgers alleen via een afscheiding contact met elkaar hebben. Dankzij hun uitstekende relatie met hun olifanten, konden onze verzorgers er voor zorgen dat deze bloedafnames snel en veilig uitgevoerd werden.
Verdeeld in zeven zakken werd het bloed van onze drie olifanten na enkele uren al richting Amsterdam gebracht, waar het plasma gebruikt werd voor een transfusie bij Sanuk. Een operatie die drie dagen na mekaar herhaald werd. Ook werden antivirale middelen, vocht en antibiotica toegediend. Acht dagen na die eerste zorgen begonnen de bloedwaarden van het kalfje zich te herstellen en nam het lichaam van Sanuk de bovenhand op het virus. Dat dit alles kon gebeuren dankzij de goede samenwerking tussen ARTIS en Pairi Daiza, stemt alle verzorgers en medewerkers van beide dierentuinen tot vreugde en hoop. “ARTIS is Pairi Daiza zeer dankbaar voor de snelle actie, wat de best mogelijke behandeling van Sanuk mogelijk maakte”, klinkt het vanuit Amsterdam. Tot zij acht jaar oud is blijft Sanuk evenwel het risico lopen op herval en dus blijft hoge waakzaamheid geboden.
De inzet van Pairi Daiza inzake olifantenherpes stopt niet bij de hulp aan Sanuk. Met haar olifantenkudde –de grootste van Europa– is Pairi Daiza de facto een belangrijke databank voor olifantenplasma. Het bloed van onze twintig olifanten is erg kostbaar en nuttig voor medische interventies in parken over heel Europa. Het biedt een schat aan waardevolle informatie voor wetenschappelijk onderzoek naar het herpesvirus.
Intussen financeert de Pairi Daiza Foundation samen met andere Europese dierentuinen de onderzoeken die gevoerd worden naar het ziekteverloop van olifantenherpes. Die gaan uit van de universiteiten en onderzoekscentra van Animal Health agencies in Weybridge (Engeland) en The Institute of Zoo and Wildlife Research (Duitsland). De volgende stap is het ontwikkelen van een vaccin tegen deze vreselijke aandoening. De Pairi Daiza Foundation werkt daarnaast aan het opzetten van een diagnostisch labo voor olifantenherpes. Ze doet dat samen met het diergeneeskundige labo Zoolyx van Aalst.
