Onlangs werd de toonaangevende IUCN Red List, ook gekend als de rode lijst voor bedreigde diersoorten, geüpdatet. Erg zorgwekkend: voor het eerst verschijnt de kordofangiraf erop als kritiek bedreigd. Wereldwijd zijn er nog zo’n 1.940 dieren. “Dit betekent dat ze een extreem hoog risico lopen om uit te sterven”, legt Sander Hofman uit, manager dierenzorg bij ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael. De kordofangiraf is de uiterst zeldzame ondersoort waar ZOO Planckendael mee kweekt. “Is het in de toekomst nodig om kordofangiraffen terug te brengen naar de natuur, dan zijn we er klaar voor”, aldus Hofman. ZOO Planckendael helpt ook bij de bescherming van deze giraffen in Congo door enkele van de laatste 45 dieren in het Garamba National Park te voorzien van een speciale gps-tracker. Rangers kunnen de dieren volgen en hen beschermen tegen lokale stropers. De staart van een giraf brengt in Congo immers duizenden dollars op als bruidsschat.
De IUCN Red List of Threatened Species, wereldwijd dé autoriteit, toont de bedreigingsstatus van verschillende diersoorten en wordt samengesteld door The International Union for Conservation of Nature (IUCN). Gisteren is die rode lijst geüpdatet en gepubliceerd. In 2016 werd – op basis van informatie verzameld door wetenschappers en experten wereldwijd – al geconcludeerd dat de giraf als soort kwetsbaar is. Giraffen kennen een enorm verspreidingsgebied in Afrika en zijn ook niet allemaal hetzelfde. Er zijn namelijk negen verschillende ondersoorten.
De update van de rode lijst voor giraffen op ondersoortniveau toont dat de giraffen in zuidelijk Afrika in aantallen toenemen, maar in noordelijk Afrika is dat zeker niet het geval. Zo ook niet voor de kordofangiraf. “Ze zijn zelfs kritiek bedreigd. Wereldwijd zijn er nog zo’n 1.940 dieren, waarvan bijna 1.000 in Tsjaad en minder dan 680 in Kameroen. Dit is een schokkend resultaat en betekent dat ze een extreem hoog risico lopen om uit te sterven in de natuur. Het toont aan hoe belangrijk onze kweek is in ZOO Planckendael met deze uiterst zeldzame ondersoort”, legt Sander Hofman uit, naast manager dierenzorg bij ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael ook lid van The IUCN Species Survival Commission Giraffe and Okapi Specialist Group die zich bezighoudt met onderzoek en bescherming van beide diersoorten. “We leggen daarvoor alle mogelijke informatie bij elkaar. Zowel van dieren in de natuur als van die in dierentuinen. We stellen samen plannen op om de soort te behoeden van uitsterven.”
“In het geval van de kordofangiraf bestaat er wereldwijd enkel in Europa een gecoördineerd kweekprogramma. Dierentuinen stellen hun dieren ter beschikking en wisselen ze uit. Wij hebben drie volwassen vrouwtjes, één volwassen man en drie jonge mannetjes. Met uitzondering van de volwassen man zijn ze allemaal in onze parken geboren.” Alle kordofangiraffen staan in een stamboek dat wordt geanalyseerd. Op basis van die analyse wordt de juiste populatiegrootte en genetische samenstelling bepaald. “Is het in de toekomst nodig om kordofangiraffen terug te brengen naar de natuur, dan zijn we er klaar voor.”
Ook bescherming in Congo
Naast de kweek in ZOO Planckendael ondersteunt de dierentuin ook de Giraffe Conservation Foundation in het Garamba National Park in Congo die samen met de niet-gouvernementele organisatie African Parks en L’Institut Congolais pour la Conservation de la Nature (ICCN) inspanningen levert om de laatste 45 dieren te beschermen én de aantallen te doen toenemen. Vijfentwintig jaar geleden telde Garamba National Park immers nog 350 dieren. “Om ons doel te bereiken, is er doorgedreven kennis nodig. Daarom is er onderzoek naar de dynamiek van de populatie, het habitatgebruik en de menselijke en natuurlijke bedreigingen. Want ook de impact van leeuwen kan erg groot zijn als een populatie dieren zo klein en kwetsbaar is”, zegt Hofman.
Naast onderzoek wordt er ook geïnvesteerd in anti-stropersmaatregelen. Zo volgen rangers de dieren in het park. Enkele giraffen dragen speciale gps-trackers. Zo zijn ze beter te bestuderen én ook beter te beschermen. Want in tegenstelling tot andere landen worden giraffen in Congo vooral gestroopt door locals om het uiteinde van hun staart, het bekende zwarte bolletje haar. De staart van een giraf brengt duizenden dollars op. “Vaak wordt er geen enkel stuk vlees meegenomen”, besluit Hofman. “Alleen de staart. Die wordt aangeboden als cadeau aan de vader van de bruid.”
