Houten- en stalen achtbanen bestaan er al jaar en dag, iedereen kent het verschil en iedereen heeft zijn favoriet. De laatste jaren wordt er echter ook voortdurend met de term “hybride coaster” uitgepakt en te pas en te onpas gebruikt. Maar wat is nu eigenlijk een hybride achtbaan, waarom zorgt de fabrikant RMC voor zoveel discussie hierover en wanneer wordt een houten- of stalen achtbaan een hybride achtbaan?
Introductie:
De allereerste achtbanen die gebouwd werden, werden bijna uitsluitend uit hout gemaakt. Dit had vooral te maken met dat het vroeger een populair bouwmateriaal was en dat de prijs van staal heel erg veel duurder was dan deze van hout.
Het was vooral vanaf 1950 dat de stalenachtbaan zijn intrede maakte. Het grootste voordeel was dat er hele nieuwe lay-outs konden mee gemaakt worden en dat de onderhoudskosten drastisch daalden. Ook kon men nu steilere, snellere en hogere achtbanen bouwen en kon men voor het eerst veilige loopingcoasters bouwen alsook speciale achtbaantypes zoals hangende-, staande- en liggende achtbanen.
Hybride achtbanen hebben eigenlijk al altijd al bestaan, maar zijn pas sinds de laatste jaren op de voorgrond gekomen. Dit komt allemaal door de Amerikaanse fabrikant RMC die zich toespitste op de ombouw van oude houten achtbanen naar moderne hybride achtbanen en daardoor een hele nieuwe markt creëerde.
Maar RMC bouwde ook volledig houten achtbanen en volledig stalen achtbanen en het zijn vooral die houten achtbanen die voor verwarring zorgen bij heel wat mensen. Daarom is het hoogtijd dat we de verschillen eens op een rijtje zetten en de verwarring voor eeuwig en altijd uitklaren.
Houten & stalen achtbaan:
Eigenlijk kunnen alle achtbanen in de wereld herleidt worden tot 2 types, namelijk: houten achtbanen en stalen achtbanen.
Een houten achtbaan wordt aanzien als een houten achtbaan indien het een houten track heeft. De supports van de achtbanen spelen hiertoe geen rol. De meeste houten achtbanen hebben houten supports waardoor ze heel indrukwekkend overkomen, maar de supports kunnen evengoed van staal gemaakt zijn. Voorbeelden van houten achtbanen zijn Joris en de Draak in de Efteling en Heidi The Ride in Plopsaland De Panne.
Een stalen achtbaan wordt aanzien als een stalen achtbaan indien het een stalen track heeft. De supports van de achtbanen spelen hier geen rol in. De meeste stalen achtbanen hebben stalen supports, maar de supports kunnen evengoed van hout gemaakt zijn. Voorbeelden van stalen achtbanen zijn de Cobra in Walibi Belgium en Fenix in Toverland.
Hybride achtbaan:
Er zijn 2 types hybride achtbanen. Je hebt de stalen hybride achtbaan en de houten hybride achtbaan.
Een stalen hybride achtbaan is de meeste gekende type hybride achtbaan. Dit is eigenlijk een achtbaan met stalen track gecombineerd met houten supports. Het gaat dus om een achtbaan die als stalen achtbaan geklasseerd kan worden. Een rit op dergelijke achtbanen voelt het zelfde aan als een rit op volledig stalen achtbaan. Het meest gekende voorbeeld hiervan is Untamed in Walibi Holland maar ook Zadra in Energylandia is een goed voorbeeld.
Een houten hybride achtbaan is minder gekend maar bestaat al langer. Dit is eigenlijk een achtbaan met houten track gecombineerd met stalen supports. Het gaat dus om een achtbaan die als houten achtbaan geklasseerd kan worden. Een rit op dergelijke achtbanen voelt hetzelfde aan als een rit op volledig houten achtbaan. Voorbeelden hiervan zijn Twister in Gröna Lund en Wood Express in Parc Saint Paul.
Het discussiepunt:
Zoals je dus kan zien is de definitie van een stalen-, houten- en hybride achtbaan dus enorm eenvoudig, je denkt dan nu ook misschien, waarom nog al deze discussies of waarom zou ik het verschil niet kennen? Wel, alles veranderde toen de Amerikaanse fabrikant Rocky Mountain Construction, afgekort RMC, haar intrede maakte in de achtbaanwereld. Zij zorgde voor heel wat discussies bij de fans en zelfs voor verwarring bij sommige parken.
Rocky Mountain Construction maakte haar intreden in de pretparkwereld in 2011 met de bouw van New Texas Giant in Six Flags Over Texas. Dit was de eerste keer dat een volledig oude houten achtbaan omgevormd werd tot een hybride achtbaan met stalen track en houten supports. Hiermee kwam de term ‘hybride’ plots in het daglicht en spraken alle achtbaanfans voor het eerst over hybride achtbanen, terwijl deze dus al lang bestonden. Voor de ombouw maakte het bedrijf gebruik van haar IBox Track, ook wel ‘Iron Horse’ genoemd.
RMC bouwde in de loop der jaren verschillende achtbanen met het IBox Track type. De meeste van deze achtbanen gingen over ombouwprojecten van oude houten achtbanen tot moderne hybride achtbanen zoals bij de ombouw van Robin Hood naar Untamed. Echter bouwde het bedrijf ook al eens een houten hybride achtbaan om waardoor dit een volledig stalen achtbaan werd, denk maar aan Storm Chaser in Kentucky Kingdom. Maar RMC kan ook hybride achtbanen maken zonder te vertrekken van een reeds bestaande achtbaan, denk dan maar aan Zadra in Energylandia.
Het grootste discussiepunt ontstond niet bij de bouw van RMC achtbanen met het IBox Track type, maar met de bouw van hun houten achtbanen die gebouwd worden met de Topper Track. Voorbeelden van dergelijke houten achtbanen zijn Wildfire in Kolmården, Goliath in Six Flags Great America, Outlaw Run in Silver Dollar City en Lightning Rod in Dollywood (tot voor de retracking in 2021).
Om uit te leggen waar de discussie ontstaat, is het belangrijk om te weten dat elke houten achtbaan een klein beetje staal bevat. Het gaat dan bijvoorbeeld om de nagels die gebruikt worden om de balken bij elkaar te houden, extra steunpilaren om de constructie stevig te houden, maar ook ligt er op de houten track namelijk een klein laagje staal, voor de wielen beter te laten draaien en om het hout te beschermen.
RMC gebruikt echter bij hun Topper Track voor hun houten achtbanen, veel meer staal dan andere fabrikanten doen. De track bestaat nog steeds voor het overgrote deel uit hout, maar in plaats van een klein laagje staal, is heel de bovenste laag staal geworden. Daarnaast durft RMC bij het bouwen van hun achtbanen ook af en toe eens een aantal stalen steunbalken te gebruiken om ingewikkeldere constructies te kunnen bouwen.
Omdat er op de houten achtbanen van RMC dus veel staal te zien is, vinden verschillende fans dat dit geen houten achtbanen meer zijn en dat het allemaal hybride achtbanen zijn. Wie echter zowel houten achtbanen van deze fabrikant heeft uitgeprobeerd alsook de hybride achtbanen, weet dat beide types ontzettend anders aanvoelen. Daarnaast is er ook een duidelijk verschil te zien in de twee types track die gebruikt worden.
Conclusie:
Uiteindelijk maakt het niet uit wat we persoonlijk denken of vinden van elke achtbaan om de discussie voor eeuwig en altijd te kunnen uitklaren. Indien je wilt weten of iets nu een stalen-, hybride- of houten achtbaan is, dien je te kijken naar de track. Een houten achtbaan is een achtbaan met houten track, een stalen achtbaan is een achtbaan met stalen track. Een hybride achtbaan bestaat in twee vormen, een achtbaan die stalen track combineert met houten supports of een achtbaan die houten track combineert met stalen supports.
Een houten track mag voorzien zijn van een stalen draagoppervlak waarop de trein rijdt, zolang er maar hout zit tussen de ledgers waarop de track gemonteerd zit en de oppervlakte waarop de trein rijdt. De IBox Track van RMC wordt dus officieel aanzien als staal en hiermee kunnen uitsluitend stalen achtbanen en stalen hybride achtbanen gebouwd worden. De Topper Track van RMC wordt officieel aanzien als houten track en hier kunnen dus uitsluitend houten achtbanen of houten hybride achtbanen mee gebouwd worden.
Foto’s: coaster101, fr.wikipedia.org
Artikel: Jonathan Sansens
_(cropped).jpg){kind=link}