Ter ere van zijn dertigste verjaardag opent Pairi Daiza een negende wereld voor zijn 2,3 miljoen bezoekers. Vanaf zaterdag 11 mei kan men een beschaving ontdekken die nog niet aanwezig was in de Beste Dierentuin van Europa: Japan. Deze nieuwe wereld, genaamd «The Isles of the Rising Sun», presenteert de schoonheden van de archipel met zijn iconische dieren, fascinerende tuinen en eeuwenoude culturele tradities in de vorm van eilanden. Pairi Daiza opent een negende wereld ter gelegenheid van zijn dertigjarig bestaan.
Japan ziet Beschaving in het menselijke dier
Eric Domb, Voorzitter-oprichter van Pairi Daiza en de Pairi Daiza Foundation: «Mijn eerste reis naar Japan was voor mij een openbaring, een prachtig voorbeeld van wat een samenleving kan zijn die haar tradities volledig omarmt terwijl ze op respectvolle wijze innoveert. Ik was diep onder de indruk van hoe deize eilandnatie erin slaagde nauwe banden te smeden tussen traditie en moderniteit. Wij, als mensen, begonnen ons duizenden jaren geleden te onderscheiden van andere soorten. Deze omslag werd versterkt door sedentarisatie, landbouw en veeteelt, waardoor we ons geleidelijk verwijderden van de wilde natuur. Bevrijd van de directe noodzaak tot overleven, hebben onze voorouders een scala aan artistieke en filosofische expressievormen verkend, op zoek naar antwoorden op grote existentiële vragen. Zo is cultuur ontstaan als weerspiegeling van de menselijke aard. Door schoonheid en harmonie te waarderen, leert Japan ons hoe cultuur een sterke kracht kan zijn voor gedeeld geluk, in harmonie met de natuur.»
Deze nieuwe wereld, toegankelijk vanaf zaterdag 11 mei, is het werk van de hoofdbotanicus van Pairi Daiza, Guy Vandersande, die al meer dan twintig jaar elk jaar naar de Japanse archipel reist. Guy stelde voor om Japan in al zijn vormen te vertegenwoordigen en trouw te blijven aan zijn authenticiteit, niet alleen aan clichés:
“Deze wereld is geen Japanse tuin als zodanig. Het is de weergave van de landschappen die je in Japan kunt zien. Het is misschien wel de eerste keer ter wereld dat Japan wordt gerepresenteerd in de vorm van zijn eilanden, als een geografische kaart met de vier grote hoofdeilanden die elk een verschillend klimaat, vegetatie en fauna hebben.”
De 4 eilanden die worden vertegenwoordigd in deze nieuwe wereld van Pairi Daiza zijn:
HOKKAIDO, het meest noordelijke van de Japanse eilanden, staat bekend om zijn wilde en ongerepte natuur met uitgestrekte bossen, steile bergen en kristalheldere meren. Dichtbij Siberië staat de regio ook bekend om zijn strenge winters. In Pairi Daiza zijn er gibbons, kraanvogels en Japanse makaken te zien, en men kan er een mozaïekreproductie bewonderen van de prenten van Katsushika Hokusai, een Japanse kunstenaar uit de 18e en 19e eeuw. Men kan ook voetbaden nemen in gezelschap van de ‘Gehuwde Rotsen’ van het Ise-schiereiland.
HOfiSHU, het grootste eiland van Japan en centraal gelegen, herbergt het merendeel van de bevolking en verschillende van zijn grootste steden, waaronder Tokyo, Kyoto en Osaka. Onder het toeziend oog van een miniatuurversie van de eerbiedwaardige Mount Fuji, ontmoet men hier sikaherten, wasbeerhonden en vliegende eekhoorns. Een droge tuin en een traditionele Roji, theetuin, nodigen uit om de Suikinkutsu te ontdekken, een akoestische installatie die melodieuze geluiden produceert vergelijkbaar met die van de koto.
KYUSHU, het op twee na grootste eiland van Japan, staat bekend om zijn tropische klimaat en gevarieerde natuurlijke schoonheid. Men vindt er actieve vulkanen tot stranden met wit zand en palmbomen. De regio heeft ook een rijke geschiedenis en cultuur. In Pairi Daiza betreedt men het eiland via een boeddhistische ingang, een van de twee belangrijkste religies van Japan. Twee authentieke Nio-beelden, beschermgoden, verwelkomen de bezoekers. Aan de linkerkant bij het binnenkomen, overschaduwen palmbomen een grot en een spiegel. Hier wordt het verhaal verteld van Amaterasu, de zonnegodin van het shintoïsme, die zich terugtrok in een grot en zo de wereld in duisternis hulde.
SHIKOKU, het kleinste van de vier belangrijkste eilanden van Japan, staat bekend om zijn traditionele sfeer en zijn ongerepte natuurlijke omgeving. Hier bevindt zich het territorium van de waterbuffels. Men kan er ook een groot Torii zien, deze poort geeft aan dat men een plaats betreedt die bewoond wordt door godheden. In Japan zijn Torii’s meestal rood of oranje, de kleuren van het shintô, maar men kan er ook vinden in beton, blauw, groen en zelfs roze.
Japan en de gibbons
Op een nacht zag een aap de reflectie van de maan in een put. Onmiddellijk alarmeerde hij zijn kameraden: “Kom kijken, de maan is in de put gevallen.” Een van hen greep toen een tak van een boom, vroeg de anderen om een ketting te vormen die hen in staat zou stellen af te dalen naar de bodem en het kostbare hemellichaam terug te halen. Maar het gewicht van de apen deed de tak kraken. Ze vielen allemaal in het water en verdronken voor… een illusie.
Zenmonniken en kunstenaars hebben vaak dit verhaal afgebeeld met behulp van het beeld van de gibbon, waarvan de siamang de grootste vertegenwoordiger is. Zelfs in Japan heeft men altijd de voorkeur gegeven aan het schilderen van deze aap met lange armen boven de inheemse makaak.
De Siamang onderscheidt zich van andere gibbons door de aanwezigheid van een keelzak, die fungeert als een resonantiekamer om zijn kreten te versterken. Volledig opgeblazen kan deze zo groot worden als een pompelmoes! Het gezang van de Siamangs, uitgevoerd in vocaal tandem terwijl ze behendig door de bomen slingeren, stelt koppels in staat hun territoriale grenzen te bepalen.
De andere dieren van de eilanden
Ondanks hun Aziatische oorsprong zijn Sikaherten, opzettelijk geïntroduceerd in verschillende delen van de wereld, waaronder de Verenigde Staten, Nieuw-Zeeland en Europa, voornamelijk voor de jacht. Deze introductie aan het begin van de 20e eeuw leidt echter momenteel tot bezorgdheid vanwege hybridisatie tussen wilde populaties van sikaherten en onze lokale herten.
Vaak aangeduid als de Japanse nachtegaal, behoort de Gele Lijstergaai eigenlijk niet tot de familie van de nachtegalen, de Muscicapidae, en is hij ook niet oorspronkelijk afkomstig uit Japan, maar eerder uit Zuid-Azië, met een geografisch versprei-dingsgebied dat zich uitstrekt van India tot China.
In de eerste helft van de 20e eeuw werd de Wasbeerhond in het Europese deel van de voormalige USSR geïntroduceerd voor de vraag naar bont van het Sovjet-leger. Daarna verspreidde het dier zich snel over Europa: binnen 50 jaar had het een gebied van 1,4 miljoen km² ingepalmd. Dit is te verklaren door zijn grote aanpassingsvermogen aan klimaat- en milieuomstandigheden, zijn opportunistisch dieet, zijn hoge voortplantingssnelheid en zijn tolerantie voor menselijke aanwezigheid.
Wanneer ze volwassen wordt, krijgt de Japanse Kraanvogel, ook bekend als de rode kroonkraanvogel, een sneeuwwit verenkleed met een rode kale kruin boven op haar hoofd. Dit kenmerk stelt de kraanvogel in staat om haar woede of opwinding te communiceren door de scharlakenrode kleur va nhaar kruin te versterken of op te zwellen.
De waterbuffelwerd 5.000 jaar geleden gedomesticeerd in India, in China was dat het geval 4.000 jaar geleden. Tegenwoordig wordt hij gebruikt als werkdier en zijn melk, vlees en huid worden aangewend voor menselijke consumptie.
De Japanse makaak, ook wel bekend als sneeuwaap, worden vaak gezien in groep terwijl ze zich baden in warmwaterbronnen om zich te beschermen tegen de intense kou van de Japanse winters. Deze verrassende praktijk is echter geen aangeboren gedrag: in 1963 betrad een jonge makaak genaamd Mukubili een van deze bronnen om sojabonen op te halen, die door onderzoekers in het water waren gegooid.
Genietend van de warmte van de bron, werd Mukubili geleidelijk vergezeld door de rest van haar soortgenoten, overtuigd van deze nieuwe oplossing om de kou te trotseren.
Cultuur en spiritualiteit
Achter de muren van Kyoto, de droge tuin
Uit het zicht, achter de muren van een straat in Kyoto, bevindt zich de Japanse droge tuin, ook wel bekend als rotstuin of zen-tuin. Het is een ruimte voor meditatie en contemplatie.
Droge tuinen worden gekenmerkt door het gebruik van rotsen, grind en zand om abstracte en suggestieve patronen te creëren. Elk element is zorgvuldig geplaatst om natuurlijke landschappen op te roepen, zoals bergen, rivieren of eilanden.
Suikinktusu, de grot van de waterkoto
De Suikinkutsu is een unieke installatie in traditionele Japanse theetuinen.Het is een subtiel waterelement dat wordt gebruikt om melodieuze geluiden te creëren. Het bestaat uit een deels begraven kruik die gedeeltelijk gevuld is met water, waar water druppelt door een klein gaatje. De druppels die in de pot vallen, produceren een zacht en rustgevend geluid, vaak vergeleken met dat van een koto, een traditionele Japanse harp, wat tot meditatie oproept.
Roji, Japanse theetuinen
Japanse theetuinen, bekend als roji, zijn zorgvuldig aangelegde ruimtes die dienen als overgang tussen de buitenwereld en het theehuis. Slingerende stenen paden en subtiele bloemstukken leiden gasten naar een koshikake machiai, een overdekte schuilplaats, en naar het theehuis, waardoor een sfeer van rust en sereniteit ontstaat. Elementen zoals stenen lantaarns en waterbekkens dragen bij aan de rustige en contemplatieve sfeer van de tuin. Elk detail, van plantenkeuze tot steenopstelling, is zorgvuldig georkestreerd om een meeslepende en spirituele ervaring te creëren.
Voorstelling van de Fuji-san
De majestueuze vulkanische berg Mount Fuji, een iconisch symbool van Japan, bevindt zich op het eiland Honshu. Met een hoogte van 3.776 meter biedt hij een herkenbaar silhouet dat vaak sneeuw bedekt is zichtbaar vanuit vele delen van het land. Fuji-san is een heilige plek en een bron van inspiratie voor vele kunstenaars, dichters en pelgrims sinds eeuwen. Zijn adembenemende schoonheid trekt elk jaar miljoenen bezoekers aan. Ze komen het hoogste punt van Japan bewonderen en beklimmen voor een onvergetelijke ervaring op.
Het Japanse theehuis
Het Japanse theehuis, genaamd chashitsu, is een ruimte gewijd aan de theeceremonie, een ritueel dat diep geworteld is in de Japanse cultuur. Gebouwd volgens traditionele architecturale principes, bevordert het de verbinding met de natuur en de rust van de geest. Natuurlijke materialen zoals hout, bamboe en rijstpapier worden vaak gebruikt om een serene en harmonieuze sfeer te creëren.
Kintsugi
Kintsugi is de Japanse kunst van het repareren van gebroken aardewerk met lak gemengd met goud-, zilver- of platina- poeder, waarbij de littekens worden benadrukt in plaats van verborgen. Deze filosofische praktijk viert de schoonheid van onvolmaaktheid en de waarde van de geschiedenis van elk object. Kintsugi belichaamt daarom concepten zoals veerkracht, transformatie en acceptatie van tegenslagen in het leven.
De voetbaden
De voetbaden in Japan, genaamd ashiyu, zijn warmwaterbaden waar men de voeten in dompelt om te ontspannen en te herbronnen. Vaak te vinden in kuuroorden, tempels en openbare tuinen, bieden deze baden verlichting na een lange dag wandelen. Ashiyu worden gewaardeerd om hun therapeutische voordelen en hun vermogen om de geest en het lichaam te kalmeren.
De getrouwde rotsen van Ise
Meoto Iwa, of “de getrouwde rotsen”, zijn twee rotsen gelegen voor de kust van het schiereiland Ise in Japan, verbonden door een heilige touw genaamd shimenawa. Deze rotsen symboliseren de heilige verbintenis van het paar en worden vereerd als shintoïs- tische godheden die geassocieerd worden met huwelijk en echtelijke harmonie. Elk jaar bezoeken duizenden stellen Meoto Iwa om te bidden voor de voorspoed van hun relatie.
Hokusai
Katsushika Hokusai was een gerenommeerde Japanse kunstenaar uit de 18e en 19e eeuw (Edoperiode), vooral bekend om zijn houtsneden, waaronder de iconische serie “Zesendertig gezichten op de berg Fuji”. Zijn kenmerkende en vernieuwende stijl heeft vele westerse kunstenaars beïnvloed, en zijn meesterwerk, “De Grote Golf van Kanagawa”, is een van de meest herkenbare afbeeldingen van de Japanse kunst geworden.
Voorstelling van de grot van Amaterasu
De grot van Amaterasu, gelegen in de prefectuur Miyazaki in Japan, is een iconische locatie die geassocieerd wordt met de Japanse mythologie. Volgens de legende is dit de plaats waar de zonnegodin, Amaterasu, zich heeft teruggetrokken, waardoor de wereld in duisternis werd gehuld. De legende vertelt hoe andere goden erin slaagden haar naar buiten te lokken door een rituele ceremonie te organiseren en voor de ingang van de grot te dansen. De grot is nu een belangrijke bedevaartplaats die bezoekers aantrekt die op zoek zijn naar spirituele verbinding en oude geschiedenis.
Jizo
Jizo zijn vriendelijke boeddhistische godheden in Japan, vaak afgebeeld als kleine beelden van steen of hout. Ze worden vereerd als beschermers van kinderen, reizigers en verloren zielen. Ze worden vaak langs wegen, in tempels en op begraafplaatsen gevonden, waar mensen hen eren door kleding, speelgoed of snoep aan te bieden.
Nio
De Nio zijn beschermende godheden uit het Japanse boeddhisme, vaak afgebeeld als massieve standbeelden geplaatst bij de ingang van tempels. Ze belichamen kracht en vastberadenheid en beschermen heilige plaatsen tegen schadelijke invloeden en kwaad- aardige geesten. Hun imposante aanwezigheid en ferme gezichtsuitdrukkingen zouden kwaadwillende geesten afschrikken en de veiligheid van de gebedsplaatsen waarborgen.
Deze Nio-beelden zijn exacte replica’s van die bij de ingang van de Todai-ji tempel in Nara, een Unesco Werelderfgoedlocatie.
