Gisteren was de symbolische overdracht van de ARTIS-Bibliotheek door de Universiteit van Amsterdam (UvA) aan ARTIS. Hiermee is het erfgoed-ensemble van ARTIS weer compleet. De boeken- en prentencollectie zal in het gebouw blijven, in eigendom van de UvA. Door de hernieuwde taakverdeling tussen ARTIS en de UvA blijven het gebouw en de collectie toegankelijk. In de 19de-eeuwse ARTIS-Bibliotheek werd kennis van de natuur van over de hele wereld verzameld en bestudeerd. Na een opknapbeurt zal de ARTIS-Bibliotheek een plek blijven om de natuur te bestuderen, maar zal ook een plaats zijn waar mensen samen kunnen komen, voor colleges, lezingen van de ARTIS-Academie en de UvA , of voor andere bijeenkomsten.
Historie
De ARTIS-Bibliotheek heeft een rijke historie. Het gebouw werd ontworpen door architecten G.B. Salm en zijn zoon A. Salm, en gebouwd tussen 1867 en 1872. Grondlegger van de boekencollectie was ARTIS-oprichter en -directeur Westerman (1807-1890). Doel van het ARTIS-genootschap was destijds “het bevorderen van de kennis der natuurlijke historie”. In ARTIS kon men de levende collectie dieren en planten bestuderen, in het Zoölogisch Museum de niet-levende collectie, en in de ARTIS-Bibliotheek allerlei boeken en prenten over de natuur. Het bibliotheekgebouw had ook andere functies. Zo diende tot 1920 de benedenverdieping als zebra- en paardenstal. Hier overleed op 12 augustus 1883 de laatste quagga, een nu uitgestorven zebrasoort.
Collectie
In 1939 kwam de bibliotheek in beheer van de UvA. De bijzondere collectie in de ARTIS-Bibliotheek geeft inzicht in de geschiedenis van natuur, kunst en wetenschap. Namen van wetenschappers en kunstenaars van wie werken in de bibliotheek aanwezig zijn, staan op de gevel van de ARTIS-Bibliotheek in plaquettes gegraveerd. De boeken, handschriften, archieven en prenten worden beheerd door de afdeling Bijzondere Collecties van de UvA. De collecties bestrijken verschillende terreinen zoals natuurlijke historie, ARTIS, moderne natuurstudie, land- en reisbeschrijvingen, evolutietheorie (Darwiniana) en Carolus Linnaeus (Linnaeana). Er zijn onder meer vroege drukken te vinden van Maria Sibylla Merian (1647- 1717), een van de beroemdste Nederlandse natuurtekenaars. Zij was de eerste die de samenhang in de natuur in beeld bracht. Ook worden er brieven bewaard van Charles Darwin, de grondlegger van de evolutietheorie.
