Arnhems dierenpark verzamelt als Europees Stamboekhouder en grootste kweker ter wereld van de gevlekte adelaarsrog belangrijke data wetenschap
Koninklijke Burgers’ Zoo heeft woensdagochtend 10 mei 2017 de gevlekte adelaarsroggen uit het tunnelbassin van 1,6 miljoen liter water gevangen om ze vervolgens te wegen en meten. In de Ocean leven in totaal zeven adelaarsroggen: drie volwassen vrouwen, twee volwassen mannen, een jonge vrouw en een jonge man. Bij de laatste meting woog het zwaarste dier reeds ruim 73 kilo en kende een vin-spanwijdte van 1,70 meter. Het zwaarste dier dat woensdag 10 mei gevangen werd, woog 76,5 kilo en de vin-spanwijdte bedroeg 1,65 meter. Adelaarsroggen zijn daarnaast voorzien van meterslange staarten met bovenaan de staartbasis enkele gifstekels. Het Arnhemse dierenpark is niet alleen Europees Stamboekhouder van deze kraakbeenvissen, maar ook ’s werelds grootste kweker. De dieren worden gevangen om te zien of ze goed groeien. Daarnaast werd van één dier genetisch materiaal afgenomen voor een DNA-test. Van alle andere dieren was reeds eerder DNA-materiaal verzameld.
Een behoorlijk uitdagende visvangst!
Het vangen van de volwassen adelaarsroggen is geen eenvoudige klus. De kraakbeenvissen kunnen razendsnel zwemmen en als ze gealarmeerd raken pijlsnel ‘uit de startblokken schieten’. Duikende dierverzorgers zetten daarom met verticaal geplaatste netten delen van het bassin af, waarna de adelaarsroggen door andere dierverzorgers snel en efficiënt uit het water geschept konden worden met een speciaal hiervoor bestemd vangnet. Om de dieren zo snel mogelijk weer terug in het water te zetten, vond het wegen en meten in een zo kort mogelijk tijdsbestek plaats. Tijdens de handelingen werden de gifstekels met doeken afgedekt zodat de dierverzorgers veilig konden werken.
Adelaarsroggen zijn eilevendbarend
Gevlekte adelaarsroggen kennen een zeer bijzondere voortplantingswijze. Ze zijn ovovivipaar, oftewel: eilevendbarend. Het moederdier legt in haar eigen lichaam een ei, dat door het mannetje inwendig wordt bevrucht. Hiervoor gebruikt het mannetje zijn twee zogenaamde ‘claspers’: aangepaste delen van de buikvinnen die als een penis werken. De embryo voedt zich in de eerste drie maanden met dooier. Als de dooier op is, wordt het jong via de baarmoederwand gevoed. Het jong zit als het ware als een opgerolde pannenkoek in het lichaam van het moederdier. Burgers’ Zoo heeft daarnaast als eerste ter wereld bewezen dat adelaarsroggen zich ook ongeslachtelijk kunnen voortplanten, zonder tussenkomst van een man. Dit fenomeen staat bekend als parthenogenese en was al langer bekend bij diverse vis- en reptielsoorten. Het was tot de Arnhemse ontdekking op basis van analyse van het DNA-materiaal echter nog nooit wetenschappelijk bewezen bij adelaarsroggen. De teller staat nu op vijftig jongen, waarvan het merendeel inmiddels in andere publieksaquaria verspreid over heel Europa zwemt.
