Het is de laatste jaren niet weg te slaan uit de media: het gaat extreem slecht met de gieren in de wereld. Eén van de belangrijkste oorzaken hiervan is het gebruik van de onstekingsremmer Diclofenac in de veeteelt. De majestueuze roofvogels eten van de kadavers van dit behandelde vee en sterven. Wetenschapper van ZOO Antwerpen en Planckendael, Philippe Helsen, zoekt samen met maar liefst zeventig deelnemers van vijfentwintig verschillende landen en vijftig natuurorganisaties naar een antwoord op de dramatische achteruitgang van het aantal gieren. Helsen: “Door op deze manier samen te werken, ieder in zijn vakgebied, kan er echt een verschil gemaakt worden.”
Helsen: “Het is erg belangrijk deze fantastische dieren in stand te houden. Gieren hebben een uitzonderlijk spijsverteringsstelsel dat hen in staat stelt om rottende kadavers, die vaak potentieel gevaarlijke bacteriën en virussen dragen, zonder problemen te verteren. Deze eigenschap maakt van deze natuurlijke opruimers een onmisbare schakel in het ecosysteem en zorgt ervoor dat de verspreiding van ziektes als hondsdolheid wordt voorkomen.” Philippe Helsen is adviseur van het kweekprogramma van monniksgieren in Europese dierentuinen. ZOO Antwerpen en Planckendael beheren onder leiding van curator Marleen Huyghe het stamboek van deze bedreigde dieren en coördineren eveneens het kweekprogramma in Europa.
Diclofenac
De ontstekingsremmer Diclofenac is dus de grote boosdoener. Via dood vee krijgen de vogels het middel binnen en een minieme hoeveelheid is al fataal. Dit zorgde er in Zuid-Azië voor dat maar liefst 99% van alle gieren verdwenen zijn. Soortgelijke catastrofes dreigen zich te herhalen in het volledige verspreidingsgebied. En naast het gif dat rechtstreeks of via een omweg zijn weg vindt naar gieren, zijn er nog grote bedreigingen voor deze dieren. Geschikt habitat gaat verloren, populaties versnipperen, met alle gevolgen voor de voortplanting en er worden met een steeds grotere regelmatig dodelijke aanvaringen gemeld met windmolens en stroomkabels.
Multi-species Action Plan
Er valt dus geen tijd te verliezen. Terwijl de meeste grote actieplannen zich richten op één bepaalde diersoort, was het tijdens deze Vulture Multi-Species Action Plan Workshop de bedoeling te kijken naar álle Europese gierensoorten: de monniks-, lammer-, aas- en vale gier. Vogels kennen geen lands- of continentsgrenzen, dus is het belangrijk zulke actieplannen Europees, en later zelfs wereldwijd aan te pakken.
Centre for Research and Conservation
Het Centre for Research and Conservation, het onderzoekscentrum van ZOO Antwerpen en Planckendael verricht al jaren onderzoek naar herintroductieprogramma’s van monniksgieren in Frankrijk en zet ze ook effectief uit, een programma dat op veel positieve commentaren kan rekenen van de experts. Via in de natuur gevonden veertjes kunnen Helsen en zijn team achterhalen van welke vogels deze veertjes afkomstig zijn. Dit levert belangrijke informatie op over het gedrag van de vogels na de vrijlating. Die informatie kan weer gebruikt worden als hulp bij nieuwe herintroductie-programma’s. Dit soort acties vinden later eveneens hun weerslag in het uiteindelijke actieplan gekoppeld aan de Vulture Multi-Species Action Plan Workshop.
